menu Menu

Symbiose: een brug tussen regulier en gespecialiseerd onderwijs

Bij SWV De Verbinding, het samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs in Arnhem en omgeving, hebben verschillende scholen een nieuwe vorm van samenwerken ingevoerd: de symbiosevoorziening.

Vanaf schooljaar 2025-2026 wordt dit concept verder uitgerold. Wat houdt deze aanpak in?

StroomOp Symbiose: een brug tussen regulier en gespecialiseerd onderwijs
curls background

Wat houdt de best practice in?

Een symbiosevoorziening is een structurele samenwerking tussen een school voor regulier onderwijs en een school voor gespecialiseerd onderwijs. Binnen zo’n voorziening krijgen leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een vaste plek in een kleine basisklas (12-16 leerlingen) binnen een reguliere school. Ze volgen daar deels het reguliere programma en deels een op maat gemaakt traject, met begeleiding vanuit het speciaal onderwijs.

Kenmerken

  • Regulier en gespecialiseerd onderwijs werken samen om passende ondersteuning te bieden.
  • De expertise van het gespecialiseerd onderwijs is structureel verbonden aan de symbioseklas.
  • Leerlingen zitten in een vaste basisklas met 12-16 leerlingen.
  • Vanuit hun basisklas nemen leerlingen zoveel mogelijk deel aan reguliere lessen.
  • Symbiose-onderwijs heeft een eigen plek binnen de school en een aangepast dagrooster.
  • Er is vaste begeleiding en een vast aanspreekpunt in de symbiosegroep.
  • Een klein en betrokken docententeam zorgt voor continuïteit en ondersteuning.
  • Het doel is dat leerlingen binnen het reguliere voortgezet onderwijs hun diploma behalen.

Voor wie is het bedoeld?

Deze voorzieningen zijn voor leerlingen die mogelijk in aanmerking komen voor een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) voor het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Deelname verloopt via een aanmeldroute waarbij gekeken wordt of symbiose-onderwijs passend is. Voor deze leerlingen wordt ingeschat dat een tussenvoorziening meer perspectief biedt dan gespecialiseerd onderwijs. Zo kunnen zij toch hun diploma binnen het reguliere onderwijs halen.

Welke scholen bieden het aan?

Vanaf augustus 2025 bieden zeven scholen binnen het samenwerkingsverband deze voorziening aan:

Tips voor de praktijk

Ben jij geïnspireerd door deze aanpak? Misschien kun jij één van de volgende tips al direct toepassen in jouw onderwijspraktijk!

  • Zoek elkaar op
    Nodig speciaal onderwijs structureel uit om mee te denken over ondersteuning.

  • Begin klein
    Inclusiever onderwijs kan starten met één klas binnen één school.

  • Durf los te laten
    Denk niet alleen in standaardroosters of vaste leerroutes, maar ook in ontwikkellijnen.

  • Bouw aan vertrouwen
    Neem team, ouders en samenwerkingspartners mee in de visie.

curls background

Wil jij ook een best practice delen?

hashtag